segunda-feira, 23 de junho de 2008

OS XEMELGOS ESCUROS DE VILLA DEODATI



Pouca xente sabe que a orixe da figura do vampiro na literatura está no romanticismo e é unha orixe ilustre, nada menos ca en Lord Byron (quen, por certo, tamén recuperou a figura do pirata, dándolle ese equívoco lustre libertario que segue confundindo ás xentes). Vampiros e piratas son, en verdade, depredadores e non monxiñas da caridade. Drácula non é o primeiro vampiro e, en realidade, non é arquetípico. Mais o seu modelo é o vampiro de Byron.

Así, o primeiro vampiro literario naceu en Suíza, en villa Deodati. Unha noite de xuño de 1816 estaban reunidos alí, a beiras do lago Leman, Byron, o seu médico persoal John William Polidori, o poeta Percy Bysshe Shelley e a súa moza, Mary Wollstonecraft Godwin. Alguén suxeriu escribir un relato de fantasmas. Shelley non o fixo, Byron escribiu un fragmento e Mary un relato. No fragmento de Byron (que el incluíu no final do seu poema Mazeppa e que se ten publicado independentemente cos títulos de “A fragment” e “The Burial”) aparece o vampiro, relacionado coa lúa, cos féretros e coa inmortalidade. Publicouse en 1819. O vampiro de Byron localízase en Turquía. Ese mesmo ano, Polidori deu ao prelo o relato “O vampiro (The vampyre)”, que non é máis ca o argumento de Byron, tal e como este llo contou. Un caso de apropiación indebida, vaia. Pero que tamén leva dentro unha homenaxe: o vampiro semella o propio Byron, é lord e vai de Londres a Grecia. Posteriormente,

Mary Wollstonecraft adiantouse. Escribira un relato que “xurdiu na miña mente cunha viveza alén dos límetes normais da ensoñación. Vin, cos ollos pechos mais cunha aguda visión mental, ao pálido estudiante de impías artes axeonllándose a carón da criatura que ensambalara. Vin a espantosa pantasma dun home inerte e despois, debido á intervanción dalgún poderoso motor, amosar sinais de vida e axitarse cun movemento incómodo, semivital”. O relato baseábase en vellas lendas da literatura oral (o mesmo, por certo, ca o vampiro). Mary desenvolveuno e fixo unha novela que publicou en 1818: Frankenstein ou o moderno Prometeo.

Velaí: Drácula e o monstro de Frankenstein son xemelgos. Naceron o mesmo día e no mesmo lugar, viñan no mesmo ovo. E se un é mortal, o outro é inmortal, se un é fillo da superstición, o outro é fillo da “ciencia”. Se un do pesadelo, o outro do soño da razón. Como os dióscuros, teñen distinto pai, mais semellan inseparables. Na moderna bioloxía diríamos que o vampirismo se transmite coma unha infección vírica, a través do sangue: reproducción sen sexo. Drácula é un parasito, un aristócrata. E, como non está vivo, non pode morrer. O monstro que por non ter, non ten nin nome propio, é un lumpen, cheo de vida e de dor, amosa as cicatrices. Diríamos que é tamén reproducción sen sexo: froito da enxeñería, é un individuo transxénico, unha quimera.

Ai, pero os dous xemelgos son fillos da morte, non da vida. E o mesmo que un non ten memoria, nin identidade, o outro é só memoria e narcisismo.

Pero ambos encarnan a soidade radical do ser humano.

Nenhum comentário: